झाडांची संख्या नियंत्रित ठेवा; रोपांना पुरेशी हवा, प्रकाश आणि अन्नद्रव्ये मिळणे आवश्यक.
चुकीच्या पेरणी पद्धतीचे परिणाम
बरेच शेतकरी जास्त उत्पादन मिळेल या अपेक्षेने गव्हाची पेरणी करताना आडवी आणि उभी अशा दोन्ही बाजूने करतात. मात्र, अभ्यासक यांच्या माहितीनुसार, शेतकऱ्यांनी अशी पद्धत अवलंबणे टाळावे. उत्पादन वाढवण्यासाठी कमी क्षेत्रात रोपांची संख्या वाढवण्यापेक्षा, रोपांना योग्य वाढीसाठी पोषक वातावरण मिळणे अधिक महत्त्वाचे असते.
फक्त एकाच बाजूने पेरणीचे फायदे
गव्हाची पेरणी करताना ती फक्त एकाच बाजूने (उदा. दक्षिणोत्तर) करावी. यामुळे खालील दोन प्रमुख फायदे होतात:
-
रोपांची संख्या नियंत्रण: एकाच पद्धतीने पेरणी केल्यामुळे रोपांची संख्या नियंत्रणात राहते आणि दोन ओळींमध्ये चांगले अंतर राखले जाते.
-
स्पर्धा टाळणे: दोन ओळींमधील अंतर व्यवस्थित राखल्यामुळे पिकाला लागणारी हवा, सूर्यप्रकाश, पाणी आणि अन्नद्रव्ये यासाठी रोपांमध्ये होणारी स्पर्धा टळते. यामुळे पिकाची वाढ जोमदार होते.
फोकान पेरणीचे तोटे
जर पेरणी ‘फोकून’ (पेरणीची योग्य पद्धत न वापरता विस्कटून) केली, तर रोपांमधील अंतर नियंत्रित राहत नाही, ते कमी-जास्त होते. यामुळे फुटव्यांची संख्या आणि उगवण क्षमता या दोन्ही गोष्टींवर नकारात्मक परिणाम होतो. याचा थेट फटका उत्पादनावर बसतो, ज्यामुळे अपेक्षित उत्पादन मिळत नाही.